İnternet Hızı Nedir? Neye Kime Göre Hızlıdır?

Bu yazımızda, bize özel e-posta göndererek bu konuda yardım isteyen Yiğit isimli okuyucumuza yazdıklarımızı derlemekle kalmayıp, ekstra bilgiler de ekledim


İnternet Hızı Nedir? Neye Kime Göre Hızlıdır?Elimizden geldiğince bize gönderdiğiniz özel e-postaları cevaplamaya çalışıyoruz. Bazen şöyle e-postalar da gelebiliyor: “Adresiniz nedir? Kasamı getirsem bir format atar mısınız?” :) Yakında forumumuzu açmak üzere çalışmalara başladık, sorunlarınız için çok daha güzel bir bilgi paylaşım platformu oluşturuyoruz. Bizim forumumuzda siyaset, din, futbol ve teknoloji dışında herhangi bir şey konuşmak yasak, ayıplarız sizi :) Hep diyorum ya, herkes kendi işini yapsın diye, forumumuz da böyle olacak. Biz teknoloji sitesiyiz, başka şeylerle ilgilenmiyoruz.

Yiğit isimli okuyucumuzun (soyadını özellikle vermiyorum, kendi böyle bir şey istemeyebilir) İnternet hızları konusunda biraz kafası karışmış, nedir bu iş çıkamadım içinden şeklinde e-posta ile başladı konuşmamız. Sonra baktım bayağı bir bilgi paylaşmışız, o halde neden bu bilgileri diğer okuyucularımızdan esirgeyelim ki?

Öncelikle terimden bahsedelim. İnternet hızınız “Mbps” terimiyle tasvir edilir. Bu
“Megabit per second” yani “saniyede megabit” değeri. Peki “mega” ne, “bit” ne? Önce “bit”i açıklayayım. “Bit”, bilgisayardaki en küçük bilgi/veri depo birimidir. “Binary Digit” (ikili sayı) kelimelerinin birleşiminden oluşur. “Byte” ise bit’i havada karada tokatlar. Nitekim 1 byte, 8 bit gücündedir (ben de 10 arslan gücündeyim, çaktırmayın ;)). Bitler ve bytelar, kilo, mega, giga, tera, peta, exa, zetta ve yotta olarak büyüklük açısından sıralanır. 1 kilobyte 2 üzeri 10 byte, yani 1.024 byte’tır (bazı sallamacıların dediği gibi 1 kilobyte 1.000 byte değildir!). 1 megabyte 2 üzeri 20 byte’tır, yani 1.048.576. 1 gigabyte ise 2 üzeri 30 byte’tır, yani 1.073.741.824. 1 terabyte ise 2 üzeri 40 byte’tır, yani 1.099.511.627.776. Kafa çorba mı oldu? :) O zaman aşağıdaki örneği incelerseniz, çok daha kolay anlayacaksınız.

Şimdi yukarıda verdiğimiz bilgilerden yola çıkarak, 1Mbps’lik bir İnternet bağlantımızın olduğunu düşünelim. Bu durumda 10MB (megabyte) bir dosyayı ne kadar sürede indirebileceğimizi adım adım inceleyelim:

(*) 1Mbps (Megabit per second – saniyede megabit): 1 megabit kaç kilobyte (kb) eder? 1 byte kaç bit’tir? 8. 1 megabit 1.048.576 bit veya 131.072 byte olduğuna göre, 1 kilobyte da 1.024 byte ise –> 131.072/1.024=128kb eder. Yani 1 Mbps’lik İnternet bağlantımız varsa, saniyede 128 kb indirebiliriz demektir. Bunun bir diğer kolay yolu da, doğrudan 8’e bölmektir. 1 Mbit (1024) / 8=128 kb. 2 Mbit (2048), 4 Mbit (4096) vb. değerler için de 8’e bölebiliriz.

(*) Saniyede 128 KB indiriyoruz. 10 MB dosyamız, kaç KB eder?  1024 kilobyte 1 megabyte eder. 10 x 1024=10240 KB eder. 10240/128=80 saniye eder. 1 dakika 60 saniye ise, 80/60=1.3 dakika eder.

(*) Şimdi bir de 700mb’lık dosyayı, 1 Mbps’lik İnternet bağlantımız ile indirdiğimizi düşünelim. Ne kadar sürede elimizde olur? 700mb’ı kb’a çevirelim: 700×1024=716800kb… Bunu da hıza bölelim (yani saniyede 128 kb)= 716800kb / 128kb/sn –> kb’lar birbirini götürür, geriye sonuç ve saniye kalır= 5600 saniye. 1 dakika 60 saniyeden –> 5600 / 60= 93.3 dakika. 1 saat 60 dakikadan –> 93.3 / 60 = 1.5 saatte (1 saat 30 dakika) 700mb’lık dosyayı indirebiliriz demektir. Tabii bu biraz amele usulü oldu, saniyeyi bulduktan sonra saate çevirmek için 3600'e bölsek aynı sonucu alırız — > 5600/3600 = 1.5 saat (yani 1 saat 30 dakika).

Unutmayın, buradaki hesaplamalar “teorik”tir. 1 Mbps İnternet bağlantınız ile saniyede 128 kb indiremeyebilirsiniz. Tıpkı arabanın göstergesinin 240 gösterip de 240 km/s hızla gidememesi gibi.

Peki İnternet hızlandırıcı programlar işe yarar mı? Bunu daha önce bu köşe yazımda, “Ortaya Karışık 4”te örnekli açıklamıştım, tekrar aynısını ekliyorum:

İnternet hızlandırıcı programlar, neden İnternet’i hızlandırmaz? Size “bilimsel” bir açıklama yapayım da, sağda solda gördüğünüz “İnternet’inizi hızlandırın” yazılarına kanmayın. İnternet üzerindeki işlemler “paketler” vasıtasıyla gerçekleşir. Bu paketlerin teknik detayına değinmeyeceğim, olayın özünü anlatacağım. 1 litrelik pet şişeyi bilgisayarınız, içine damlattığınız her su damlasını da paket olarak düşünün. 1 litrelik pet şişe, ancak 1 litrelik su alabilir değil mi? Evet… Peki siz 1 litrelik pet şişeyi, 1.10 litre yapabilir misiniz? Evet yapabilirsiniz… Nasıl mı? Isı yardımıyla pet şişeyi esnetirsiniz. 

Esnetme işlemi esnasında, pet şişenin kalınlığı incelir, hatta iyi ayarlayamazsanız yırtılma olur. Yırtılma olmadığını düşünün, bir güzel esnettiniz pet şişeyi. Şimdi içine 1.10 litre suyu damla damla koyuyorsunuz. Damlayan sular 1 litre ya da 1 litreyi biraz geçtiğinde, pet şişenin kalınlığı inceldiğinden şişe patlayacaktır. 10 damla damlattığınızda patlamaz, 100 damla damlattığınızda da patlamaz. Ama mutlaka bir süre sonra patlar. İnternet hızlandırdığını iddia eden programlar da böyledir. İlk başta “Vay lan harbiden hızlandı” zannedersiniz, ama İnternet kullanmaya başladığınızda bilgisayarınızda “paket boğulması” olur ve hiçbir yere giremezsiniz. Bu durumda ya bilgisayarınızı ya da ağ bağlantınızı yeniden başlatmanız gerekir. Bu da oldukça can sıkıcı bir durumdur. İnternet’i değil, İnternet tarayıcınızı optimize ederek, İnternet sayfalarının daha hızlı açılmasını sağlayan TuneUp’ın “Internet Optimization” aracından ise son derece memnunum. Detaylarını bu yazımdaki yorumlar kısmında bulabilirsiniz.

Şimdi daha önceden bu yazımızda yazdığımız Speedtest.net sitesinden İnternet hızınızı test edin. Sonuç, gerçekten aldığınız paket kadar hızlı çıkmadı değil mi? Peki bunun nedeni ne? Hemen açıklayalım:

(*) Kablosuz bağlantı kullanıyorsanız, bunun anlamı “havadan” sinyal alıyorsunuz demektir. Telsiz telefonlar, cep telefonları veya benzer sinyal alarak çalışan cihazlar İnternet sinyalinizi etkileyebilir, zayıflatabilir. Bu yüzden eğer yapabiliyorsanız, modemizin kablosuz yayın frekansını değiştirmenizi tavsiye ederim.

(*) Havada çarpışan elektronlar, kablosuz İnternet sinyalinizi etkiler. Şimşek çakması buna bir örnektir.

(*) Kablosuz İnternet yayını yapan modem ile aranızda bulunan mesafenin fazlalığı sinyal kalitesini ve dolayısıyla İnternet hızınızı etkiler. Mümkünse modeminize yükseltici antenler takmanızı tavsiye ederim.

(*) Kablolu bağlantı hızını hava şartları (yüksek sıcaklık ya da soğukluk), kablo kalitesi ve kablo mesafesi doğrudan etkiler. 10 metre uzunluğu geçen kablolama yapmışsanız, hız kaybını göze almışsınız demektir. Aynı zamanda switch gibi cihazlar kullanıyorsanız, kablolu İnternet bağlantı hızınız da etkilenecektir.

Tabii bütün bunlara ek olarak, donanımsal sorunlara da değinmek gerekir. Kalitesiz kablosuz veya kablolu İnternet kartları (wifi ve ethernet kartı) bağlantı hızınızı beklediğiniz gibi yansıtmayabilir.

Hızınız ne olursa olsun, sizin sağlığınız yerinde olsun :)

Kaynak için tık tık